Gebelik yaklaşık 280 gün (40 hafta) süren kadın hayatındaki önemli dönemlerden biridir. Hem annenin hem de bebeğin bu dönemi sağlıklı olarak geçirebilmeleri için hekim gözetiminde muayene, ultrason ve bazı tanısal testlerin yapılması gereklidir. Takiplerde ultrason yapılması, anne kan basıncı ve vücut ağırlığı ölçümleri ile belirli dönemlerde anne ve bebek iyilik halini ortaya koymak için yapılan laboratuar testleri hastaya önerilir. Bebekte kromozomal anomali varolup olmadığını anlamak için bebekte sonografik ölçüm (NT ölçümü) ve anne adayından kan testleri yapılması uygun ultrasonografi ve laboratuar koşulları varlığında önerilir.
5-6. hafta:
İlk muayenenin yapıldığı, büyük oranda bebeğin görülemediği fakat gebelik kesesinin görüldüğü, ilk tahlillerinin istendiği ve gebelik ile ilgili ilaçların başlandığı haftadır.
7-8. hafta:
Dış,boş veya normal gebelik ayrımı, tek ya da ikiz gebelik ayrımının yapıldığı, düşük tehlikesinin olup olmadığının değerlendirildiği haftadır. Bu haftada bebeği görebiliriz ve kalp atımlarını da duyabiliriz.
9.hafta:
Bebeğin iki kolu ve bacağının görülebildiği ve ilk hareketlerinin izlendiği haftadır.
12.hafta:
Bebeğin ense kalınlığının ölçüldüğü, burun kemiğine bakıldığı ve ikili testin istendiği haftadır. İlk 12 haftada, düşük tehlikesi gebeliğin ileri dönemlerine göre daha fazla olduğu için takipler daha sıktır. Bundan sonraki haftalara artık daha güvenle bakıyoruz. Ama unutmayın ki gebelik ile ilgili her dönem için, riskler gerçekleşebilir.
16.hafta:
Bebeğin cinsiyetinin kesin olarak görebildiğimiz ve organların yavaş yavaş şekillenmeye başladığı dönemdir. İkili test yaptıramamış olan hastaların üçlü test
ya da dörtlü test yaptırabileceği haftadır.
20.hafta:
Bebeğin organlarının en iyi görülebildiği ve herhangi bir sakatlık saptanırsa gebeliğin sonlandırılabileceği haftadır. Sağlık ocağında tetanoz aşısının ilki yapılır.
24.hafta:
Bebeğin organlarının gelişimine bakmaya devam ettiğimiz ve üç boyutlu ultrason görüntüleri almaya başladığımız haftadır. İki hafta sonrası için 75 gr şeker yükleme testi, hemogram, B12 vitamini, Tirioid hormonları, idrar tahlili istenir.
28.hafta:
Organların gelişimine ve üç boyutlu ultrason bakılması ile beraber bebekte rahim içi oksijen azlığına ve beslenememesine bağlı sıkıntılı bir durumumun olmadığının saptanabilmesi için Renkli Doppler yapılır.
32.hafta:
Önceki haftalarda yapılan tetkiklerin tekrarlanması yanında gebenin erken doğum ağrılarının ve bebeğinin kalp atımlarında düzensizliğin olmadığının anlaşılabilmesi için NST cihazına bağlandığı haftadır.
32.hafta sonrası:
Bu dönem gebelik ile ilgili şikayetlerin arttığı bebek ile ilgili sorunların arttığı ve doğuma kadar daha sık aralıklarla takip yapılması gereken dönemdir.
Riskler:
Gebelik, bazı durumlarda acil olarak sağlık kurulusuna gitmeyi gerektiren önemli bir zaman dilimidir. Gerek laboratuvar sonuçları gerekse gebenin takibe gelme düzeninde kendisinin ya da çevresinin sorumluluğunda olan aksamalardan doğan sorunlardan takibi yapan hekim sorumlu tutulamaz. Aynı şekilde kişinin önerilen tedavi veya tanısal yöntemi kabul etmemesi durumunda doğabilecek zararlar kendisine ait kabul edilir.
Gebeliğin her döneminde anne yaşamını tehlikeye sokan durum ortaya çıkabilir. Bazı koşullarda bu durumu öngörmek yada tedavi ile ortadan kaldırmak olası değildir. Gebelikteki bazı özel durumlar (ör. Preeklampsi, eklampsi vb) tüm çabalara rağmen anne adayının yada bebek(ler)inin, gebelik veya hemen sonrası dönemde ölümüne veya kalıcı hasarlı olmasına yol açabilir ve bu durumlar her zaman öngörülemeyebilir ya da tedavi edilemeyebilir.
Ultrasonografik incelemenin amacı bebeğin herhangi bir yapısal anormallik taşıyıp taşımadığı, cinsiyetin belirlenmesi, kaç adet bebek olduğunun saptanması, kanama varsa bunun nedeni olabilecek durumların saptanması, erken doğum riskinin olup olmayacağının öngörülmeye çalışılması, bebeğin büyüme ve gelişiminin takibi, bebekte rahim içi oksijen azlığına ve beslenememesine bağlı sıkıntı durumumun araştırılması (Renkli Doppler kan akımı ölçümleri, NST çekilmesi), bebeğin içinde bulunduğu sıvıda ve/veya bebeğin sonunda (plasenta) anormalliklerin saptanmasıdır.
Yukarıda sıralanan durumlar ultrasonografi ile her zaman doğru ve net olarak saptanamayabilir. Anne adayına doğum öncesi yapılan ultrasonografi ile bebekte doğumdan sonra ortaya çıkacak hastalıkların ya da yapısal bozuklukların tamamının saptanması mümkün değildir. Doğum öncesi normal saptanan bir ultrasonografik inceleme doğumda normal bir bebeğin garantisi olamaz.
Down sendromu, Trizomi 13, Trizomi 18 kromozom bozukluğu için istenen ikili testten 11-14 haftalar arası üçlü ve dörtlü test 15-18 haftalar arası istenir. Bu testler tarama testi olup kesin tanı testi değildir. Bu testler bebeğe zarar vermez. Bu testlerin sonucuna göre bebeğin kaçta kaç ihtimalle bu bozukluklara sahip olma orani ortaya çıkar. Bu testlerde risk yüksek çıkarsa amniosentez gibi ileri incelemeler önerilir.